غذای فوق فرآوری شده و اضافه وزن

چاقی و اضافه وزن از مشکلات مهم بهداشت عمومی هستند که به عوامل پیچیده و چندوجهی وابسته‌اند و کشورهای مختلف با شرایط اقتصادی متفاوت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2016، بیش از 1.9 میلیارد بزرگسال دچار اضافه وزن بودند که از این تعداد، بیش از 650 میلیون نفر به چاقی مبتلا بودند. پروژه بار جهانی بیماری‌ها در سال 2017، شاخص توده بدنی (BMI) بالا را به عنوان چهارمین عامل خطر جهانی برای بیماری‌های مزمن مانند سرطان، بیماری‌های قلبی-عروقی (CVD) و دیابت معرفی کرد. تغییرات اخیر در سیستم غذایی جهانی، به ویژه افزایش مصرف غذاهای فوق‌ پردازش شده در دهه‌های اخیر، به طور معمول به افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی مرتبط دانسته شده است.

سیستم طبقه‌بندی غذایی NOVA ، غذاها و محصولات غذایی را بر اساس درجه پردازش آنها به چهار دسته تقسیم می‌کند:

غذاهای غیرپردازش شده و حداقل پردازش شده (مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه)

مواد اولیه آشپزی پردازش شده (مانند شکر و عسل)

غذاهای پردازش شده (مانند میوه‌ها در شربت و سبزیجات در آب نمک) 

غذاهای فوق‌ پردازش شده (مانند پیتزا و نودل‌های فوری) 

غذاهای فوق‌پردازش شده معمولاً به طور صنعتی تولید می‌شوند و به صورت "آماده برای مصرف" یا "آماده برای گرم کردن" ارائه می‌شوند که عمدتاً از ترکیبات صنعتی و افزودنی‌ها ساخته شده و میزان کمی از مواد غذایی کامل را شامل می‌شوند. این غذاها معمولاً دارای قندهای افزوده، نمک و چربی‌های ناسالم زیاد و در عین حال، مقدار کمی فیبر، پروتئین، ریزمغذی‌ها و مواد شیمیایی گیاهی هستند.

اثرات منفی غذاهای فوق‌ پردازش شده بر روی بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی مانند دیابت نوع 2، سندرم متابولیک، بیماری‌های قلبی، اختلالات چربی خون، فشار خون بالا و سرطان به خوبی مستند شده است. اخیراً، توجه بیشتری به رابطه بین مصرف غذاهای فوق‌ پردازش شده و اضافه وزن جلب شده است. در حالی که برخی از مطالعات ارتباط بین غذاهای فوق‌ پردازش شده و افزایش وزن بدن را پیشنهاد داده‌اند، دیگر مطالعات نتایج معناداری از این ارتباط پیدا نکرده‌اند.

غذای فوق‌ فرآوری شده و خطر اضافه‌وزن و چاقی:

مطالعات زیادی به ارتباط بین مصرف غذاهای فوق‌ فرآوری شده و افزایش وزن بدن اشاره کرده‌اند، اما ماهیت و میزان این ارتباط به‌وضوح مشخص نشده است.
جستجوی مقالات مرتبط در پایگاه‌های داده معتبر تا نوامبر ۲۰۱۹ انجام شد. یافته‌های ما نشان‌ دهنده ارتباط مثبت بین مصرف غذاهای فوق‌ فرآوری شده و اضافه‌وزن است. برای روشن‌تر شدن این موضوع که آیا مصرف این غذاها منجر به تغییر در پارامترهای آنتروپومتریک و چاقی می‌شود یا خیر، مطالعات طولی با کنترل مناسب عوامل مداخله‌گر مورد نیاز است.

اخیراً، پژوهشگران چندین مکانیسم بالقوه برای توضیح رابطه بین مصرف غذاهای فوق‌پردازش شده و خطر افزایش وزن اضافی و چاقی پیشنهاد کرده‌اند. غذاهای فوق‌ پردازش شده به طور کلی انرژی‌زا تر، دارای سطح بالاتری از اسیدهای چرب اشباع و ترانس و همچنین قند و سدیم افزوده هستند. علاوه بر این، بسیاری از غذاهای فوق‌پردازش شده مقدار زیادی کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده دارند که ممکن است سطح انسولین را تغییر دهند، تأثیر آن را بر مواد مغذی افزایش دهند و ذخیره‌سازی در بافت چربی را افزایش دهند.

برخی از پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که غذاهای فوق‌ پردازش شده با محتوای چربی یا کربوهیدرات تصفیه‌شده بالا ممکن است منجر به تغییرات در مکانیسم‌های پاداش عصبی شوند که به نوبه خود ممکن است باعث افزایش تمایل به غذا و مصرف بیش از حد آن شود. علاوه بر این، ویژگی‌های ساختاری و فیزیکی محصولات فوق‌پردازش شده ممکن است سیگنال‌های سیری را کاهش دهند. علاوه بر این، ویژگی‌های غیرغذایی منحصر به فرد محصولات فوق‌پردازش شده به عنوان عوامل خطر برای افزایش احتمال چاقی مطرح شده‌اند. این محصولات به دلیل راحتی، معمولاً در اندازه‌های بزرگ آماده شده و از طریق تبلیغات رسانه‌ای ترویج می‌شوند که منجر به مصرف بیش از حد می‌شود. به دلیل نیاز حداقلی به آماده‌سازی، ممکن است الگوهای غذایی افراد را در گروه‌های سنی مختلف تغییر دهند؛ این عوامل می‌توانند منجر به مصرف سریع غذا در حالی که در فعالیت‌های روزمره دیگر (مانند خوردن در حین تماشای تلویزیون) هستند، شوند. بنابراین، مصرف سریع و ناخودآگاه مرتبط با این رفتارهای مصرفی می‌تواند عملکردهای گوارشی و عصبی که سیری و اشباع را سیگنال می‌دهند، مختل کند و شاید باعث مصرف بیش از حد شود.

به طور قابل توجهی، مهارت‌های تهیه غذا در خانه به طور مقطعی با کاهش مصرف غذاهای فوق‌پردازش شده مرتبط بود. علاوه بر این، رژیم‌های غذایی غنی از غذاهای فوق‌پردازش شده ممکن است انرژی کل مصرفی را کاهش دهند به دلیل اثر حرارتی کاهش یافته غذاها. مطالعات تجربی نشان داده‌اند که مصرف انرژی پس از غذا حدود 50% کمتر بعد از مصرف محصولات فوق‌پردازش شده بود، در مقایسه با غذاهای غیرپردازش شده هم‌انرژی. این تفاوت عمدتاً از کاهش محتوای مواد مغذی محافظت‌کننده سلامتی و فیبر ناشی می‌شود، در حالی که مقدار زیادی کربوهیدرات‌های ساده وجود دارد. علاوه بر این، افزایش مصرف مواد افزودنی و مصنوعی مانند شیرین‌ کننده‌های بدون کالری، رنگ‌ها، نگهدارنده‌ها و عطرهای شیمیایی نگرانی دیگری است.

همچنین، مطالعات مشاهده‌ای نشان داده‌اند که مصرف روزانه شیرین‌کننده‌های مصنوعی با بروز سندرم‌های متابولیک مانند دیابت نوع 2 و چاقی مرتبط است. مقاله مرور سیستماتیک اخیر در این زمینه نیز پیشنهاد کرده است که شیرین‌کننده‌های مصنوعی، الکل‌های قندی و فروکتوز ممکن است موجب چاقی و اختلالات متابولیک شوند با تغییر میکروبیوتای روده، افزایش التهاب روده، استخراج انرژی بیشتر و اندوتوکسیمی.

نتیجه‌گیری

تحقیقات اخیر پشتیبانی نسبتاً سازگاری از ارتباط بین مصرف غذاهای فوق‌پردازش شده و چاقی و اضافه وزن ارائه می‌دهند. بنابراین،  مصرف غذاهای فوق‌پردازش شده با اضافه وزن و چاقی مرتبط است.
این مقاله جذاب توسط گروه ریسرچمد نوشته شده است
اگر میخواهید در چنین پزوهش های مهم و کاربردی شرکت کنید با ما در ارتباط باشید